Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của ngành sản xuất Việt Nam đạt 50,5 điểm trong tháng 3/2025 – con số tưởng chừng đơn giản nhưng lại mang nhiều tầng ý nghĩa đối với nền kinh tế đang trong giai đoạn dò đáy niềm tin và tìm lại đà phục hồi. Với góc nhìn của một nhà phân tích, tôi cho rằng đây không chỉ là một tín hiệu tích cực, mà còn là lời nhắc nhở về sự mong manh của quá trình hồi phục – vốn đang bị giằng co giữa áp lực bên ngoài và nội lực còn yếu bên trong.
Trước hết, cần làm rõ một điều: PMI là một chỉ số mang tính chất dự báo sớm. Ngưỡng 50 điểm được xem là "ranh giới" giữa mở rộng (trên 50) và thu hẹp (dưới 50) trong hoạt động sản xuất. Vì thế, việc PMI tháng 3 nhích lên 50,5 điểm – sau bốn tháng liên tiếp nằm dưới ngưỡng này – chính là minh chứng đầu tiên cho thấy các doanh nghiệp chế biến chế tạo đang bắt đầu thấy ánh sáng ở cuối đường hầm.
Theo báo cáo của S&P Global, chỉ số tăng lên nhờ sự cải thiện nhẹ trong cả sản lượng và đơn đặt hàng mới – hai trụ cột chính phản ánh sức sống của ngành sản xuất. Nhưng ở tầng sâu hơn, yếu tố đáng chú ý nhất chính là tâm lý thị trường. Sau giai đoạn dài thắt chặt tín dụng, chi phí đầu vào tăng, và đơn hàng xuất khẩu sụt giảm – đặc biệt từ các thị trường lớn như EU, Mỹ, Trung Quốc – thì chỉ một sự nhích nhẹ trong đơn hàng cũng có thể đủ để thắp lên kỳ vọng phục hồi. Và đó chính là điều mà PMI tháng 3 đang thể hiện.
Tuy nhiên, cũng cần thận trọng. Sự cải thiện này mang tính kỹ thuật nhiều hơn là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đã bước vào chu kỳ tăng trưởng bền vững. Hãy nhìn vào một số chi tiết đáng lưu ý: tốc độ tăng đơn hàng còn yếu, tỷ lệ sử dụng lao động trong các nhà máy chưa được cải thiện rõ rệt, và mức độ tích lũy hàng tồn kho vẫn đang ở mức thấp – cho thấy doanh nghiệp vẫn thận trọng trong kỳ vọng.
Ngoài ra, một phần động lực tăng PMI tháng này đến từ việc điều chỉnh sản xuất đón đầu kỳ nghỉ lễ dài ngày sắp tới và sự trở lại của một số hợp đồng xuất khẩu bị trì hoãn từ quý trước. Điều đó đồng nghĩa với việc, nếu không có các biện pháp hỗ trợ kịp thời về tín dụng, chi phí logistics và xúc tiến thương mại, PMI hoàn toàn có thể quay đầu giảm trong các tháng tới.
Dưới góc nhìn điều hành chính sách, đây là thời điểm rất nhạy cảm. Tín hiệu tích cực từ PMI cần được xem như một "chỉ dấu ban đầu" để Chính phủ, đặc biệt là các cơ quan hoạch định chính sách tài khóa và tiền tệ, chủ động hơn trong các gói hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất – thay vì đợi đến khi các chỉ số GDP hay CPI phản ánh trễ hơn. Bởi lẽ, sản xuất là nơi phát đi tín hiệu sớm nhất của nền kinh tế, và cũng là khu vực dễ tổn thương nhất trước những cú sốc từ bên ngoài.
Tóm lại, PMI vượt 50 điểm trong tháng 3/2025 là một tin tốt. Nhưng như một người quan sát lâu năm từng chứng kiến nhiều chu kỳ thăng trầm của kinh tế Việt Nam, tôi hiểu rằng: phục hồi thực sự không đến từ một chỉ số, mà từ niềm tin của doanh nghiệp và hành động quyết liệt, kịp thời của chính sách. Nếu những điều đó đồng thuận, ngành sản xuất – và cả nền kinh tế – mới có thể bền vững bước qua ngưỡng "mong manh" này để trở lại con đường tăng trưởng mạnh mẽ hơn.
