Từ ngày 1/4/2025, Việt Nam chính thức áp dụng mức thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm tôn mạ nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc, với mức thuế cao nhất lên đến 37,13%, theo Quyết định số 914/QĐ-BCT của Bộ Công Thương. Đây không chỉ là một động thái hành chính, mà còn là một bước ngoặt chính sách có ảnh hưởng sâu rộng tới thị trường thép trong nước và chuỗi cung ứng toàn ngành công nghiệp phụ trợ.
Trong vài năm trở lại đây, ngành thép tôn mạ trong nước liên tục đối mặt với áp lực cạnh tranh khốc liệt từ hàng nhập khẩu có nguồn gốc Trung Quốc và Hàn Quốc. Các sản phẩm này thường được xuất khẩu sang Việt Nam với mức giá thấp hơn giá thành sản xuất tại nước sở tại – dấu hiệu kinh điển của hành vi bán phá giá. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, sản lượng nhập khẩu tôn mạ từ hai quốc gia trên chiếm hơn 60% tổng lượng nhập khẩu, khiến các doanh nghiệp nội địa phải cắt giảm công suất, thậm chí thua lỗ kéo dài.
Sau gần 9 tháng điều tra và tham vấn các bên liên quan, Bộ Công Thương đã ra quyết định áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với mức thuế chống bán phá giá lên tới 37,13% cho sản phẩm từ Trung Quốc và tối đa 15,67% với sản phẩm từ Hàn Quốc. Một số doanh nghiệp được miễn thuế hoặc áp mức rất thấp nếu chứng minh không bán phá giá. Thời hạn áp dụng là 120 ngày kể từ khi quyết định có hiệu lực. Trong thời gian này, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục theo dõi và đánh giá để quyết định có áp thuế chính thức trong dài hạn hay không.
Đối với các doanh nghiệp nội địa, đây là tín hiệu tích cực. Các “ông lớn” ngành tôn như Hoa Sen, Nam Kim, Đông Á… sẽ được giải tỏa áp lực cạnh tranh giá, giúp tăng trưởng sản lượng và cải thiện biên lợi nhuận. Doanh nghiệp có thể tăng giá bán nhờ nguồn cung bị siết lại, từ đó khôi phục sức khỏe tài chính. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, một số doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng và xuất khẩu sẽ phải chịu chi phí nguyên vật liệu cao hơn, và không loại trừ khả năng trả đũa thương mại từ các quốc gia bị áp thuế.
Trên thị trường chứng khoán, đây là thông tin tích cực cho nhóm cổ phiếu ngành thép mạ, đặc biệt là HSG (Hoa Sen Group), NKG (Nam Kim Steel), TLH, VIS, POM... cũng có thể được hưởng lợi gián tiếp. Tuy vậy, nhà đầu tư cần lưu ý đây mới chỉ là biện pháp tạm thời và cần tiếp tục theo dõi quyết định chính thức từ Bộ Công Thương sau 120 ngày, cũng như ảnh hưởng thực tế đến nhu cầu nội địa.
Rộng hơn, việc sử dụng công cụ phòng vệ thương mại như thuế chống bán phá giá là dấu hiệu cho thấy Việt Nam đang trưởng thành hơn trong chính sách bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Trước đó, nước ta đã áp dụng thành công các biện pháp tương tự đối với thép HRC, bột ngọt, phân DAP… Việc tiếp tục thực thi các quyết sách như lần này sẽ tạo dựng nền tảng pháp lý và thị trường minh bạch hơn, giúp doanh nghiệp nội địa có thời gian và dư địa để nâng cao năng lực cạnh tranh.
Biện pháp chống bán phá giá với tôn mạ nhập khẩu là một bước đi chiến lược, đúng thời điểm, giúp tái cấu trúc lại cán cân thị trường. Các doanh nghiệp nội địa cần tranh thủ giai đoạn “bảo hộ mềm” này để nâng cao năng lực cạnh tranh cốt lõi, chuẩn bị đối mặt với sân chơi toàn cầu khắt khe hơn trong tương lai.
