Ngày 9/4/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố tạm hoãn trong 90 ngày việc áp thuế đối ứng với hơn 75 quốc gia, trong bối cảnh nhiều đối tác đang chịu sức ép từ làn sóng áp thuế mới của Washington. Nhưng chỉ chưa đầy 24 giờ sau, ông tiếp tục gây bất ngờ khi khẳng định sẽ không gia hạn thêm sau giai đoạn "ân hạn" này. Đây không đơn thuần là một cú xoay trục chính sách, mà là nước cờ chiến lược trong ván bài thương mại toàn cầu đang được định hình lại.
Tối đa hóa đòn bẩy đàm phán
Tạm hoãn không có nghĩa là nhượng bộ. Việc hoãn 90 ngày với trên 75 quốc gia không phải là cử chỉ hòa giải, mà đúng hơn là chiến thuật dọn đường cho một cuộc đàm phán song phương theo điều kiện Mỹ. Bằng cách "níu" các quốc gia lại trong thời gian ngắn, ông Trump buộc họ phải gấp rút phản ứng, mở lại các kênh đàm phán và nhượng bộ trong các yêu cầu như:
- Mở cửa thị trường dịch vụ, tài chính
- Giảm rào cản kỹ thuật và thuế nội địa với hàng Mỹ
- Cam kết không áp thuế trả đũa trong tương lai
Trung Quốc và thông điệp ngầm cho phần còn lại của thế giới
Trong khi các nước khác được tạm hoãn, Trung Quốc lại bị tăng mức thuế lên tới 125%. Đây là tín hiệu rõ ràng rằng chính sách của chính quyền Trump không phân biệt bạn – thù theo liên minh truyền thống, mà theo lợi ích cụ thể. Với Trung Quốc, nước đi này là vừa phô trương sức mạnh, vừa gây phân hóa nội bộ các nước đang bị áp thuế.
Một thông điệp gián tiếp được phát đi: “Nếu không thỏa hiệp, bất kỳ quốc gia nào cũng có thể trở thành Trung Quốc tiếp theo trong chiến lược thuế quan của Mỹ”.
Không gia hạn sau 90 ngày
Việc ông Trump xác nhận sẽ không gia hạn giai đoạn tạm hoãn khiến 90 ngày này trở thành một dạng “thời gian chết” mang tính tối hậu thư. Đặc biệt, tuyên bố “không miễn trừ bất kỳ công ty hay quốc gia nào” khiến giới đầu tư lo ngại:
- Các chuỗi cung ứng toàn cầu bị đe dọa phân mảnh mạnh
- Thị trường tài chính tiếp tục biến động (minh chứng là đà giảm mạnh của Nasdaq và S&P 500 gần đây)
- Đồng USD tiếp tục tăng giá do dòng vốn phòng thủ quay về Mỹ, khiến tỷ giá tại các nước mới nổi – trong đó có Việt Nam – chịu áp lực lớn
Kết luận:
Tôi cho rằng: “Tạm hoãn thuế quan 90 ngày” của ông Trump là đòn tâm lý – chính trị chứ không đơn thuần là giải pháp kinh tế.
Đây là tín hiệu cho thấy thế giới đã bước vào kỷ nguyên áp thuế mang tính chiến lược, nơi thuế quan không chỉ là công cụ điều tiết, mà là “quân bài mặc cả” trên bàn đàm phán địa chính trị.
Với các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam, việc chủ động thích ứng – định vị lại vai trò – và linh hoạt trong chính sách tài chính, thương mại, tỷ giá sẽ là yếu tố then chốt để vượt qua giai đoạn bất ổn toàn cầu và tận dụng cơ hội tái cấu trúc.
