Trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị quyết 5/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa, một sân chơi mới đang mở ra cho lĩnh vực tài chính số. Thị trường thí điểm này cho phép phát hành và giao dịch các tài sản mã hóa (bao gồm cả tài sản số như tiền mã hóa) trong khuôn khổ quản lý chặt chẽ. Dưới đây là phân tích ngắn gọn về bối cảnh vĩ mô, sự chuẩn bị của các doanh nghiệp lớn, cơ hội và điều kiện tham gia thị trường thí điểm này.
Việt Nam đang chứng kiến sự chấp nhận rộng rãi của tài sản số trên quy mô toàn dân. Từ năm 2021 đến nay, Việt Nam liên tục nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới về Chỉ số chấp nhận tài sản số, thậm chí xếp hạng #1 trong hai năm 2021 và 2022. Số lượng người dùng tiền mã hóa tại Việt Nam tăng trưởng vượt bậc, ước đạt khoảng 10–20 triệu tài khoản vào năm 2024 – gấp nhiều lần so với chỉ vài năm trước. Điều này cho thấy xu hướng đầu tư vào tài sản số đã trở nên phổ biến, với sự tham gia mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân trong nước.
Về môi trường chính sách, Quốc hội đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số (6/2025), lần đầu tiên đưa ra định nghĩa pháp lý cho tài sản số và tài sản mã hóa. Đây là bước nền tảng quan trọng, tạo hành lang pháp lý cho thị trường mới. Chính phủ cũng thể hiện rõ quyết tâm phát triển lĩnh vực này một cách thận trọng nhưng mở đường cho đổi mới, thông qua việc khuyến khích khu vực tư nhân tham gia và đề ra khuôn khổ thí điểm kéo dài 5 năm. Kinh tế vĩ mô ổn định cùng định hướng chuyển đổi số quốc gia đang hỗ trợ tích cực cho việc triển khai thị trường tài sản mã hóa.
Trước cơ hội mới, nhiều định chế tài chính lớn của Việt Nam đã nhanh chóng chuẩn bị để tham gia thị trường tài sản mã hóa thí điểm. Dưới đây là bảng tóm tắt về một số doanh nghiệp nổi bật và động thái của họ:
Doanh nghiệp | Động thái chuẩn bị | Lợi thế chính |
Chứng khoán VIX – VIXEX | Thành lập CTCP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa VIX (VIXEX) (8/2025) với vốn điều lệ ban đầu 1.000 tỷ đồng. Cổ đông gồm Chứng khoán VIX (15% vốn), CTCP FTG Việt Nam (64,5%) và CTCP Máy tính-Truyền thông-Điều khiển 3C (20,5%). | Khởi động sớm, có sẵn nền tảng chứng khoán. Tuy vốn hiện tại chưa đạt yêu cầu 10.000 tỷ, doanh nghiệp có thể tăng vốn hoặc liên kết thêm đối tác để đáp ứng tiêu chí. |
Techcombank – TCBS – TCEX | Thành lập CTCP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa Techcom (TCEX) (5/2025), tăng vốn từ 3 tỷ lên 101 tỷ đồng (8/2025). Lãnh đạo chủ chốt: ông Nguyễn Xuân Minh (Chủ tịch TCBS) làm Tổng giám đốc TCEX. Dự kiến tận dụng hệ sinh thái Techcombank (ngân hàng, chứng khoán, quỹ) để mở rộng. | Hệ sinh thái tài chính toàn diện (ngân hàng–chứng khoán–quản lý quỹ) của Techcombank là lợi thế lớn, giúp đáp ứng dễ dàng yêu cầu cổ đông. Techcombank và các công ty con có tiềm lực vốn mạnh, sẵn sàng nâng vốn lên mức tối thiểu 10.000 tỷ đồng. |
Chứng khoán SSI – SSID | Thành lập CTCP Công nghệ số SSI (SSI Digital) từ 2022. Năm 2023–2024, SSI/SSID liên tục hợp tác với các đối tác quốc tế (Tether, U2U, AWS, VanEck, OKX...) để phát triển hạ tầng và quỹ đầu tư blockchain. Lãnh đạo SSI tuyên bố đã chuẩn bị 10.000 tỷ đồng và tìm kiếm đối tác chiến lược, sẵn sàng tham gia ngay khi khuôn khổ pháp lý ban hành. | Doanh nghiệp chứng khoán tư nhân lớn nhất với tiềm lực tài chính mạnh và kinh nghiệm đầu tư. Chủ động xây dựng nền tảng công nghệ và quan hệ đối tác quốc tế, SSI có thể nhanh chóng vận hành sàn giao dịch với chuẩn mực cao. |
Ngân hàng MB – MBS | Ngân hàng MB (Quân đội) ký biên bản ghi nhớ hợp tác với Dunamu (Hàn Quốc, đơn vị vận hành sàn Upbit) vào 8/2025 để phát triển sàn giao dịch tài sản số nội địa. MB có thể liên kết với công ty chứng khoán thành viên (MBS) và các đối tác trong hệ sinh thái của mình. | Tiềm lực vốn hàng đầu trong khối ngân hàng (MB dư sức góp vốn >10.000 tỷ). Có đối tác công nghệ Upbit giàu kinh nghiệm toàn cầu, MB có lợi thế về công nghệ, thanh khoản và hiểu biết pháp lý. Hệ sinh thái MB (ngân hàng–chứng khoán–bảo hiểm) cũng giúp đáp ứng điều kiện cổ đông. |
Nhìn chung, các doanh nghiệp kể trên đều có sự chuẩn bị nghiêm túc và đang chờ khung pháp lý chi tiết để chính thức nộp đơn xin cấp phép. Ngoài ra, một số ngân hàng lớn khác (ví dụ hệ sinh thái VPBank, v.v.) cũng bày tỏ quan tâm tới lĩnh vực này, dù chưa công bố bước đi cụ thể. Việc nhiều tổ chức tài chính và công nghệ cùng nhập cuộc cho thấy thị trường thí điểm sắp tới sẽ có sự cạnh tranh nhưng cũng hợp tác cao, tận dụng thế mạnh mỗi bên (vốn, công nghệ, khách hàng) để vận hành thành công.
Thị trường thí điểm tài sản mã hóa mở ra nhiều cơ hội quan trọng cho cả doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam:
- Kênh huy động vốn mới cho doanh nghiệp: Thông qua phát hành token được đảm bảo bằng tài sản thực, các doanh nghiệp Việt Nam có thêm phương thức huy động vốn từ nhà đầu tư nước ngoài. Đây là cơ hội thu hút nguồn vốn quốc tế cho các dự án trong nước, đặc biệt khi thị trường chứng khoán hoặc tín dụng truyền thống gặp giới hạn.
- Thúc đẩy đổi mới công nghệ tài chính: Việc triển khai các sàn giao dịch tài sản số trong nước sẽ kích thích sự phát triển của hạ tầng công nghệ blockchain, bảo mật và thanh toán. Các doanh nghiệp công nghệ Việt có cơ hội tham gia xây dựng nền tảng, tích lũy kinh nghiệm và bắt kịp xu hướng fintech toàn cầu. Điều này cũng góp phần đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao trong nước.
- Lợi thế tiên phong cho định chế tài chính: Những ngân hàng, công ty chứng khoán tiên phong tham gia thị trường sẽ nắm bắt được thị phần và kinh nghiệm quý báu. Họ có thể trở thành các trụ cột của thị trường tài sản mã hóa về sau, đồng thời đa dạng hóa dịch vụ (lưu ký tài sản số, môi giới, tự doanh tài sản số…). Uy tín và thương hiệu của các tổ chức này cũng được nâng cao khi đi đầu trong lĩnh vực mới.
- Nâng cao an toàn và minh bạch cho nhà đầu tư: Thị trường thí điểm hoạt động dưới sự giám sát của cơ quan quản lý sẽ giúp bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn. Nhà đầu tư (đặc biệt là trong nước) có thể giao dịch tài sản số trên các sàn hợp pháp, được quản lý, giảm thiểu rủi ro lừa đảo so với giao dịch trên các sàn nước ngoài không phép. Việc bắt buộc tuân thủ các quy định về công bố thông tin, phòng chống rửa tiền, tách bạch tài sản… cũng tạo môi trường minh bạch và an toàn hơn.
- Đón đầu xu hướng và thu hút đầu tư nước ngoài: Việt Nam, với dân số trẻ am hiểu công nghệ và tỷ lệ chấp nhận tiền mã hóa cao, có tiềm năng trở thành thị trường hấp dẫn trong khu vực về tài sản số. Nếu thí điểm thành công, Việt Nam có thể thu hút thêm các nhà đầu tư và đối tác quốc tế đến hợp tác, đồng thời khẳng định vị thế như một trung tâm mới nổi về tài chính số ở châu Á.
Tóm lại, thị trường tài sản mã hóa thí điểm được kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích đa chiều: vừa tạo sân chơi mới cho doanh nghiệp tài chính – công nghệ, vừa đem lại lựa chọn đầu tư mới và an toàn hơn cho nhà đầu tư, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số.
Thị trường tài sản mã hóa thí điểm tại Việt Nam đang ở vạch xuất phát với nền tảng pháp lý rõ ràng và yêu cầu cao về năng lực. Bối cảnh vĩ mô thuận lợi, sự tham gia của những tên tuổi lớn cùng với khung điều kiện nghiêm ngặt hứa hẹn một sân chơi mới đầy tiềm năng nhưng cũng nhiều thách thức. Trong 5 năm tới, việc các doanh nghiệp và cơ quan quản lý phối hợp chặt chẽ sẽ quyết định thành bại của mô hình thí điểm này, từ đó định hình tương lai của tài sản số trong nền kinh tế Việt Nam.
