Khi Tổng cục Thống kê công bố con số tăng trưởng GDP quý 1/2025 đạt 6,93% – mức cao nhất kể từ năm 2020 – thị trường đã có lý do để thở phào. Trong một bối cảnh mà kinh tế toàn cầu còn đang vật lộn với xu hướng bảo hộ thương mại, bất ổn địa chính trị và chi phí tài chính tăng cao, thì một nền kinh tế mới nổi như Việt Nam đạt gần 7% tăng trưởng là điều đáng ghi nhận.
Tăng trưởng 6,93% trong quý đầu năm không đến từ ngẫu nhiên. Ba động lực lớn thúc đẩy kết quả này, theo quan sát của tôi, bao gồm: sự phục hồi mạnh mẽ của công nghiệp và xây dựng, dòng vốn đầu tư công và FDI được giải ngân nhanh chóng, cùng với sức bật từ khu vực dịch vụ - tiêu dùng trong nước. Ngành chế biến chế tạo – vốn là trụ cột xuất khẩu – tiếp tục tăng trưởng mạnh nhờ vào đơn hàng quay trở lại từ Mỹ, EU và Trung Quốc sau thời gian dài sụt giảm. Các doanh nghiệp điện tử, dệt may, linh kiện đã hoạt động gần hết công suất.
Chính phủ chủ trương đẩy nhanh giải ngân đầu tư công ngay từ quý đầu năm, thay vì dồn vào cuối năm như trước. Các dự án hạ tầng lớn như cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành, đường vành đai Hà Nội, TP.HCM được tăng tốc thi công, tạo hiệu ứng lan tỏa đến hàng loạt ngành nghề. Sau kỳ nghỉ Tết, sức mua nội địa cũng phục hồi nhanh. Các lĩnh vực bán lẻ, du lịch, dịch vụ ăn uống ghi nhận doanh thu tăng mạnh, phản ánh tâm lý tiêu dùng tích cực và thị trường lao động ổn định.
Tuy nhiên, phía sau bức tranh sáng vẫn tồn tại những ẩn số không thể xem nhẹ. Mỹ đã áp thuế mới lên nhôm, thép và nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Ước tính, nếu xuất khẩu sang Mỹ giảm 10%, tăng trưởng GDP có thể bị kéo giảm tới gần 0,84 điểm phần trăm – theo một số tính toán được Reuters dẫn lại. Đồng USD mạnh lên trở lại cũng đặt ra áp lực lớn lên tỷ giá USD/VND. Trong khi đó, chi phí vốn trong nước vẫn còn cao, đặc biệt với doanh nghiệp tư nhân – khu vực chiếm hơn 40% GDP.
Bên cạnh đó, sự phục hồi của khối FDI chưa đi kèm với sự gia tăng tương ứng từ doanh nghiệp nội địa. Đây là một điểm yếu mang tính cơ cấu mà nếu không được cải thiện sẽ khiến tăng trưởng dễ bị phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài, thiếu bền vững. Thị trường vốn, dù đang từng bước phát triển, vẫn chưa đủ chiều sâu để chia sẻ gánh nặng với tín dụng ngân hàng.
Chính phủ đặt mục tiêu GDP năm 2025 đạt ít nhất 8%, đưa quy mô nền kinh tế vượt mốc 500 tỷ USD và thu nhập bình quân đầu người vượt 5.000 USD. Mục tiêu đó không phải không khả thi. Nhưng để đạt được, cần khẩn trương cải cách thể chế, khơi thông dòng vốn đầu tư tư nhân, đảm bảo ổn định vĩ mô trong điều kiện tỷ giá và lạm phát nhiều biến động, đồng thời kiểm soát chặt tiến độ, hiệu quả của đầu tư công.
Là người từng theo dõi các chu kỳ thăng trầm của kinh tế Việt Nam, tôi hiểu rằng một quý tăng trưởng ấn tượng là chưa đủ để nói đến sự hồi phục bền vững. Nhưng nếu tận dụng tốt đà tâm lý từ quý I, cải thiện thực thi chính sách, giải ngân đúng tiến độ, và điều phối chính sách tiền tệ – tài khóa linh hoạt, Việt Nam hoàn toàn có thể biến quý I thành bàn đạp vững chắc cho cả năm, thậm chí là cho cả giai đoạn tăng trưởng chiến lược phía trước. Tăng trưởng quý I là một tín hiệu đáng mừng – nhưng để vươn cao và đi xa, nền kinh tế cần thêm nhiều hơn là những con số đẹp. Cần sự đồng lòng, tốc độ và cả tầm nhìn dài hạn.
