Năm 2025 ghi nhận hàng loạt thương vụ đình đám trong lĩnh vực ngân hàng Việt Nam, bao gồm các đợt IPO, niêm yết cổ phiếu, sáp nhập – mua lại (M&A) và đặc biệt là những thương vụ chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém. Thị trường M&A ngân hàng được dự báo sẽ sôi động hơn bao giờ hết nhờ việc hoàn tất chuyển nhượng các ngân hàng yếu kém và xu hướng nhiều nhà băng đẩy mạnh tìm kiếm cổ đông chiến lược nước ngoài để bán cổ phần. Dưới đây là danh sách các thương vụ lớn đã diễn ra hoặc lên kế hoạch trong năm 2025, kèm phân tích về ngân hàng tham gia, giá trị, đối tác, mục tiêu chiến lược cũng như tác động dự kiến đến toàn ngành.
Chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém
Trong giai đoạn cuối 2024 – đầu 2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã triển khai phương án chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng thương mại yếu kém cho các ngân hàng lành mạnh hơn. Đây là lần đầu tiên hình thức M&A đặc biệt (mua lại bắt buộc với giá 0 đồng) diễn ra tại Việt Nam. Cụ thể: giữa tháng 10/2024, Ngân hàng Xây dựng (CBBank) và OceanBank đã được chuyển giao bắt buộc sang Vietcombank và MBBank; đến ngày 17/1/2025, hai ngân hàng yếu kém còn lại là GPBank và DongA Bank cũng hoàn tất chuyển giao về VPBank và HDBank. Sau đợt này, NHNN cơ bản hoàn thành kế hoạch tái cấu trúc 4 ngân hàng yếu kém theo đúng tiến độ. Hiện còn trường hợp Ngân hàng Sài Gòn (SCB) – thuộc diện kiểm soát đặc biệt – đang chờ phương án xử lý, dự kiến sẽ được đẩy nhanh trong năm 2025.
Mục tiêu đằng sau các thương vụ chuyển giao bắt buộc là nhằm phục hồi các ngân hàng yếu kém về trạng thái hoạt động bình thường, khắc phục thua lỗ lũy kế và đảm bảo tuân thủ các quy định an toàn, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền trước, trong và sau quá trình chuyển giao. Về phía các ngân hàng nhận chuyển giao, tuy phải gánh trọng trách tái cấu trúc tổ chức yếu kém, họ cũng có cơ hội mở rộng nhanh quy mô tài sản và thị phần tín dụng nhờ tiếp nhận thêm mạng lưới và khách hàng từ ngân hàng được chuyển giao. Thực tế, lãnh đạo NHNN và chuyên gia đều nhận định các thương vụ này giúp hệ thống ngân hàng Việt Nam ổn định và bền vững hơn về dài hạn.
Ngoài ra, các ngân hàng “đỡ đầu” còn được hưởng một số cơ chế ưu đãi sau chuyển giao để hỗ trợ quá trình tái cấu trúc, chẳng hạn quyền tăng trưởng tín dụng cao hơn mức trung bình ngành và khả năng nới “room” sở hữu nước ngoài lên đến 49% (so với mức 30% thông thường). Điều này mở ra cơ hội thu hút thêm vốn đầu tư ngoại, khi nhiều nhà đầu tư nước ngoài bày tỏ mong muốn gia tăng tỷ lệ sở hữu tại các ngân hàng Việt Nam có nền tảng tốt.
IPO và niêm yết cổ phiếu ngân hàng năm 2025
Chính phủ đã đặt mục tiêu đến năm 2025 phải hoàn thành việc niêm yết cổ phiếu của tất cả ngân hàng thương mại cổ phần trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Thực hiện chủ trương này, nhiều ngân hàng chưa lên sàn đang gấp rút hoàn tất thủ tục niêm yết trong năm nay. Mới đây, Ngân hàng Việt Á (VietABank, mã VAB) đã được Sở GDCK TP.HCM tiếp nhận hồ sơ đăng ký niêm yết gần 540 triệu cổ phiếu, sau khi Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên 2025 thông qua kế hoạch chuyển sàn từ UPCoM sang HOSE. Lãnh đạo VietABank cho biết ngân hàng đang đẩy nhanh thủ tục và dự kiến trong vòng 2 tháng sẽ chuyển sang niêm yết trên HOSE, tức khoảng Quý III/2025. Chủ tịch VietABank nhận định việc lên sàn sẽ giúp ngân hàng tiếp cận nhà đầu tư nhiều hơn, tăng thanh khoản cổ phiếu và để thị trường đánh giá đúng giá trị của ngân hàng.
Tương tự, Ngân hàng Kiên Long (Kienlongbank, mã KLB) cũng đã được cổ đông thông qua kế hoạch niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán trong năm 2025. Hội đồng quản trị Kienlongbank đặt mục tiêu hoàn tất niêm yết trong Quý IV/2025, sau khi nhận được chấp thuận từ các cơ quan quản lý liên quan. Như vậy, sau khi VietABank và Kienlongbank lên sàn, thị trường chứng khoán chỉ còn lại 5 ngân hàng thương mại cổ phần giao dịch trên UPCoM chưa niêm yết gồm: Saigonbank, VietBank, PGBank, BVBank (Bản Việt) và ABBank. Đây đều là những ngân hàng quy mô nhỏ hơn, và nhiều khả năng cũng sẽ thực hiện niêm yết trong tương lai gần nhằm tuân thủ yêu cầu minh bạch hóa của Chính phủ.
Bên cạnh việc các ngân hàng thương mại lên sàn, một hoạt động IPO đáng chú ý trong năm 2025 là kế hoạch chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng của Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) – công ty con do Techcombank sở hữu 100%. Tại ĐHĐCĐ 2025, lãnh đạo Techcombank cho biết ngân hàng dự kiến IPO TCBS vào cuối năm 2025, tuy nhiên thời điểm cụ thể sẽ phụ thuộc diễn biến thị trường và tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Việc IPO này nằm trong chiến lược Techcombank nhằm hiện thực hóa giá trị của TCBS – công ty đóng góp ~10-20% lợi nhuận ngân hàng – qua đó nâng vốn hóa toàn ngân hàng, hướng tới mục tiêu vốn hóa 20 tỷ USD. Theo ước tính, TCBS có thể được định giá từ 2,5 đến 4 tỷ USD trên thị trường.
Nhìn chung, làn sóng IPO/niêm yết ngân hàng trong năm 2025 được kỳ vọng sẽ tăng cường tính minh bạch và thanh khoản cho cổ phiếu ngành ngân hàng. Nhà đầu tư có thêm cơ hội tiếp cận các ngân hàng trước đây chưa niêm yết, đồng thời các ngân hàng sẽ nâng cao năng lực quản trị nhờ tuân thủ quy định thị trường và có thể dễ dàng huy động vốn hơn thông qua kênh chứng khoán.
M&A và thu hút vốn chiến lược trong ngành ngân hàng
Bên cạnh nhóm thương vụ tái cơ cấu ngân hàng yếu kém, năm 2025 còn chứng kiến nhiều hoạt động M&A, thoái vốn và hợp tác đầu tư chiến lược quan trọng khác trong ngành ngân hàng:
- Đầu năm 2025, Ngân hàng SeABank đã hoàn tất chuyển nhượng 100% vốn Công ty Tài chính Bưu điện (PTF) – công ty con chuyên cho vay tiêu dùng – cho AEON Financial Service (Nhật Bản). Thương vụ này có tổng giá trị 4.300 tỷ đồng, được thực hiện sau hơn một năm từ khi hai bên ký hợp đồng vào tháng 10/2023. Việc bán PTF giúp SeABank thu về nguồn vốn đáng kể và nâng cao năng lực tài chính, đồng thời tập trung hơn vào mảng ngân hàng lõi là bán lẻ. Về phía Aeon, công ty tài chính của tập đoàn bán lẻ Nhật Bản này cũng ghi dấu ấn mở rộng hiện diện tại thị trường Việt Nam thông qua PTF – một trong những thương vụ M&A lớn nhất lĩnh vực tài chính tiêu dùng năm qua.
- Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) và Ngân hàng Ayudhya (Krungsri) của Thái Lan đã thống nhất lộ trình Krungsri mua lại 100% vốn Công ty Tài chính SHBFinance – công ty con của SHB. Giai đoạn 1, SHB đã chuyển nhượng 50% vốn SHBFinance cho Krungsri vào tháng 5/2023; bước sang giai đoạn 2, phía đối tác Thái Lan đề nghị mua sớm phần còn lại 50% vốn thay vì chờ đủ 3 năm như thỏa thuận ban đầu. Đến tháng 11/2024, HĐQT SHB đã ra nghị quyết thông qua việc bán nốt 50% vốn còn lại cho Krungsri, dự kiến hoàn tất trong 2025. Thương vụ này được đánh giá sẽ mang lại nguồn thặng dư vốn lớn cho cổ đông SHB, nâng cao năng lực tài chính và vị thế của ngân hàng. Sau khi không còn công ty con tài chính tiêu dùng, SHB có thể tập trung nguồn lực cho các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi, đồng thời vẫn hợp tác chặt chẽ với Krungsri để khai thác phân khúc cho vay bán lẻ dựa trên nền tảng công nghệ và sản phẩm hiện đại của đối tác ngoại.
- Nhiều ngân hàng lớn đang triển khai kế hoạch bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược nhằm tăng vốn điều lệ và cải thiện hệ số an toàn vốn. Đáng chú ý, hai ngân hàng quốc doanh là Vietcombank và BIDV đều có kế hoạch chào bán lượng cổ phần trị giá hàng tỷ USD. Cả hai từng dự kiến thực hiện trong 2024 nhưng đã dời sang năm 2025 do điều kiện thị trường chưa thuận lợi. Cụ thể, Vietcombank đã được cổ đông thông qua phương án phát hành riêng lẻ tối đa 6,5% số cổ phiếu đang lưu hành (khoảng 543 triệu cổ phiếu) cho nhà đầu tư chiến lược và tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, có thể chia thành nhiều đợt trong 2025-2026. Giá trị thương vụ ước tính khoảng 1 tỷ USD cho 6,5% cổ phần này. Trong khi đó, BIDV dự kiến chào bán thêm từ 3,84% đến khoảng 9% vốn điều lệ (tương đương tối đa ~270 triệu cổ phiếu) tùy tình hình thị trường. Nếu tìm được đối tác phù hợp, những thương vụ “bán vốn” này sẽ bổ sung đáng kể nguồn vốn cấp 1, giúp các ngân hàng nâng cao bộ đệm an toàn và đáp ứng các chuẩn mực Basel III, IFRS...
- Không chỉ Vietcombank, BIDV, một loạt ngân hàng thương mại cỡ trung cũng đang chào đón sự tham gia của cổ đông ngoại. Chẳng hạn, HDBank cho biết đã chuẩn bị khoảng 10% room vốn cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, và hiện có một số đối tác từ Hàn Quốc, châu Âu, Mỹ quan tâm. Sacombank sau khi cơ bản hoàn tất tái cơ cấu nợ xấu cũng dự kiến bán 32,5% cổ phần cho hai nhà đầu tư nước ngoài để trở thành cổ đông chiến lược. Các ngân hàng khác chưa có cổ đông ngoại như Nam A Bank, LienVietPostBank (LPBank), v.v., đều tích cực đàm phán với đối tác tiềm năng nhằm tìm kiếm nguồn vốn mới; giới phân tích dự báo những thương vụ đáng chú ý có thể diễn ra trong 2025 ở nhóm này. Việc nhà đầu tư nước ngoài tham gia sẽ không chỉ mang lại dòng vốn dài hạn mà còn giúp các ngân hàng trong nước tận dụng được kinh nghiệm quản trị và năng lực quản lý rủi ro theo chuẩn mực quốc tế.
- Ngoài các vụ nhận chuyển giao bắt buộc theo chỉ đạo cơ quan quản lý, đến giữa 2025 chưa xuất hiện thương vụ sáp nhập tự nguyện nào giữa các ngân hàng thương mại trong nước. Một số kế hoạch M&A đình đám trước đây đã không thành công, đơn cử như thương vụ HDBank sáp nhập PGBank kéo dài từ 2018 nhưng cuối cùng hai bên đã thống nhất hủy bỏ vào năm 2023. Ngân hàng MSB cũng từng công bố ý định nhận sáp nhập một ngân hàng thương mại khác cỡ trung (được đồn đoán là PG Bank) để mở rộng quy mô, song ĐHĐCĐ MSB năm 2023 đã không thông qua đề án này nên việc sáp nhập chưa thể tiến hành. Hiện tại, các ngân hàng có tiềm lực thường ưu tiên tăng trưởng hữu cơ và tìm đối tác ngoại hơn là sáp nhập lẫn nhau, do vướng những thách thức về đồng thuận cổ đông và rủi ro hậu sáp nhập.
Tác động dự kiến đến thị trường ngân hàng
Những thương vụ M&A và tái cấu trúc trên được kỳ vọng sẽ tái định hình cục diện ngành ngân hàng Việt Nam theo hướng tích cực hơn. Thứ nhất, việc dứt điểm xử lý các ngân hàng yếu kém (qua chuyển giao bắt buộc hoặc kiểm soát đặc biệt) sẽ loại bỏ các “điểm nghẽn” rủi ro trong hệ thống, củng cố sự ổn định và lành mạnh cho thị trường ngân hàng nội địa. Quyền lợi của người gửi tiền được đảm bảo, niềm tin vào hệ thống ngân hàng được nâng lên, qua đó hỗ trợ ổn định kinh tế vĩ mô. Thứ hai, các ngân hàng nhận sáp nhập và nhà băng sau hợp nhất sẽ có quy mô lớn hơn, vốn mạnh hơn, từ đó tăng năng lực cạnh tranh và mở rộng dịch vụ. Chẳng hạn, MB sau khi nhận OceanBank đã trở thành tập đoàn tài chính với hệ sinh thái gồm ngân hàng trong và ngoài nước cùng nhiều công ty con (chứng khoán, bảo hiểm, tài chính tiêu dùng...), tạo động lực phát triển đa ngành.
Bên cạnh đó, dòng vốn ngoại chảy vào hệ thống ngân hàng (qua các thương vụ bán cổ phần hoặc các nhà đầu tư mua lại công ty con) sẽ giúp các ngân hàng Việt Nam bổ sung nguồn lực tài chính dồi dào và cải thiện tỷ lệ an toàn vốn (CAR). Quan trọng hơn, đối tác ngoại thường mang theo kinh nghiệm quản trị quốc tế, hỗ trợ ngân hàng nội nâng cao quản trị rủi ro và công nghệ. Mặt khác, sự tham gia của nước ngoài cũng đặt ra yêu cầu các ngân hàng phải minh bạch hơn, tuân thủ các chuẩn mực cao hơn – điều này về dài hạn có lợi cho toàn thị trường. Cuối cùng, nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán sẽ được hưởng lợi nhờ mở rộng độ sâu thị trường: nhiều cổ phiếu ngân hàng mới lên sàn giúp đa dạng hóa lựa chọn đầu tư, thanh khoản nhóm cổ phiếu “vua” cải thiện rõ rệt. Tuy cạnh tranh trong ngành có thể gia tăng, nhưng với quy mô và nội lực được củng cố, các ngân hàng Việt Nam có điều kiện mở rộng hoạt động tín dụng, tài trợ tốt hơn cho nền kinh tế.
Bảng tổng hợp các thương vụ ngân hàng lớn năm 2025
| Ngân hàng / Tài sản | Loại thương vụ | Giá trị | Tình trạng 2025 | Đối tác / Bên liên quan |
|---|---|---|---|---|
| GPBank → VPBank | Chuyển giao bắt buộc (M&A đặc biệt) | N/A (NHNN mua 0 đồng) | Hoàn tất (01/2025) | VPBank (nhận chuyển giao) |
| DongA Bank → HDBank | Chuyển giao bắt buộc (M&A đặc biệt) | N/A (0 đồng) | Hoàn tất (01/2025) | HDBank (nhận chuyển giao) |
| OceanBank → MBBank | Chuyển giao bắt buộc (M&A đặc biệt) | N/A (0 đồng) | Hoàn tất (10/2024) | MBBank (nhận chuyển giao) |
| CBBank (Xây Dựng) → Vietcombank | Chuyển giao bắt buộc (M&A đặc biệt) | N/A (0 đồng) | Hoàn tất (10/2024) | Vietcombank (nhận chuyển giao) |
| VietABank (VAB) | Niêm yết cổ phiếu (chuyển sàn HOSE) | – | Kế hoạch (nộp HS 05/2025, dự kiến Q3/2025) | – (Chủ động niêm yết theo Đề án Chính phủ) |
| Kienlongbank (KLB) | Niêm yết cổ phiếu (HOSE) | – | Kế hoạch (dự kiến Q4/2025) | – (Chủ động niêm yết) |
| SeABank thoái vốn PTF | Bán công ty tài chính (M&A) | ~4.300 tỷ VND | Hoàn tất (01/2025) | AEON Financial Service (Nhật Bản) |
| SHB thoái vốn SHBFinance | Bán công ty tài chính (M&A) | (Không công bố) | Đang thực hiện (2024-2025) | Krungsri (Nhật Bản) |
| Vietcombank (VCB) | Phát hành cổ phiếu tăng vốn | ~6.5% vốn (~1 tỷ USD) | Kế hoạch (2025, có thể H1/2025) | Đối tác chiến lược (chưa xác định) |
| BIDV | Phát hành cổ phiếu tăng vốn | ~3.84% – 9% vốn (TBD) | Kế hoạch (2025) | Đối tác chiến lược (chưa xác định) |
| Techcombank IPO TCBS | IPO công ty con (chứng khoán) | Ước tính định giá 2.5–4 tỷ USD | Kế hoạch (cuối 2025) | – (Sẽ thuê tư vấn quốc tế) |
Chú thích: HS = Hồ sơ; TBD = sẽ công bố sau (to be determined). Các thương vụ chuyển giao bắt buộc do Nhà nước chỉ đạo đều không có giá trị giao dịch (NHNN tiếp quản với giá 0 đồng). Các thương vụ phát hành cổ phần của Vietcombank và BIDV đang chờ điều kiện thị trường thuận lợi, đối tác dự kiến là nhà đầu tư nước ngoài uy tín nhưng chưa được tiết lộ.
